Đề xuất cho phép khởi kiện và nộp chứng cứ trực tuyến

Điểm mới đáng chú ý là người dân có thể gửi đơn khởi kiện, đơn yêu cầu và nộp chứng cứ qua hệ thống trực tuyến thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc cổng điện tử chuyên biệt do Tòa án quản lý. Tuy nhiên, quy định cũng nêu rõ những loại chứng cứ đặc thù như vật chứng, tài liệu nghe nhìn hoặc tài liệu không thể số hóa sẽ không áp dụng hình thức này.

Thủ tục khởi kiện online

Để có thể thực hiện, người khởi kiện cần đăng ký tài khoản giao dịch điện tử đã định danh, được tích hợp trên hệ thống dịch vụ công quốc gia. Ngày nộp đơn sẽ được tính từ thời điểm hệ thống xác nhận gửi thành công. Sau khi tiếp nhận, Tòa án phải có trách nhiệm phản hồi xác nhận đã nhận được hồ sơ, tài liệu.

Ngoài việc nộp đơn, nghị quyết còn mở rộng phạm vi áp dụng đối với các hoạt động khác như: tống đạt văn bản, nộp án phí và lệ phí trực tuyến, trao đổi hồ sơ, tổ chức phiên họp hoặc xét xử trực tuyến (trừ những vụ liên quan đến an ninh quốc gia, bí mật Nhà nước). Tuy nhiên, việc triển khai chỉ khả thi khi Tòa án đáp ứng đủ điều kiện hạ tầng kỹ thuật.

Góc nhìn từ người dân và giới luật sư

Nhiều ý kiến người dân bày tỏ sự ủng hộ, cho rằng quy định này sẽ giúp giảm đáng kể thời gian, chi phí đi lại và hạn chế thủ tục rườm rà. Một số ý kiến khác vẫn còn băn khoăn về hạ tầng công nghệ, lo ngại tình trạng lỗi hệ thống hoặc việc tiếp cận công nghệ khó khăn đối với một số nhóm người. Do đó, đề xuất triển khai thí điểm tại một số đơn vị trước khi mở rộng toàn quốc.

Theo các luật sư, chủ trương này là bước đi phù hợp trong bối cảnh chuyển đổi số của ngành tư pháp. Nó không chỉ tạo thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp mà còn góp phần nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quá trình giải quyết án.

Lợi ích và triển vọng

Thực tế, một số Tòa án địa phương đã thí điểm phiên xử trực tuyến, cho thấy tính khả thi của mô hình. Điển hình như TAND khu vực 2 tại TP.HCM đã tổ chức hàng trăm phiên xét xử trực tuyến, tiết kiệm đáng kể chi phí và nhân lực. Nhiều hồ sơ, bản án cũng đã được số hóa, tạo điều kiện thuận lợi trong việc tra cứu và cấp bản sao cho đương sự.

Nếu được thông qua, Nghị quyết này sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng cho việc mở rộng áp dụng tố tụng điện tử. Đây là bước tiến trong cải cách tư pháp, giúp hệ thống Tòa án tiệm cận mô hình hiện đại, đồng thời bảo đảm quyền tiếp cận công lý nhanh chóng và thuận tiện hơn cho người dân.