Những Vấn đề Sức Khỏe Nghiêm Trọng Cần Lưu Ý Khi Thời Tiết Chuyển Lạnh

Thứ ba - 04/11/2025 11:18

Khi gió mùa Đông Bắc tràn về, các bệnh nhân nhập viện vì các bệnh lý nghiêm trọng có xu hướng gia tăng rõ rệt. Sự thay đổi thất thường và khắc nghiệt của thời tiết là nguyên nhân khiến cơ thể dễ bị tổn thương.

I. Bệnh Lý Tim mạch và Đột quỵ

Thời tiết lạnh kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, làm co mạch máu, tăng huyết áp, máu trở nên đặc hơn và tim phải làm việc nhiều hơn. Nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim tăng đột biến, đặc biệt vào rạng sáng và trong các "khoảnh khắc chuyển tiếp" nhiệt độ (như ra khỏi chăn ấm, phòng tắm nóng).

Đột quỵ: Thường có triệu chứng bất ngờ như méo miệng, yếu liệt tay chân, nói khó.
Nhồi máu cơ tim: Biểu hiện là đau tức, bóp siết ngực, lan lên hàm hoặc vai trái, kèm khó thở, vã mồ hôi lạnh. (Phụ nữ và người đái tháo đường có thể chỉ có triệu chứng mệt lạ, hụt hơi).
Cảnh báo: Nếu đau ngực kéo dài hơn 20 phút, cần gọi cấp cứu ngay lập tức (115) vì đây là "cửa sổ vàng" quyết định sự sống còn.

Phòng ngừa Tim mạch:

Kiểm soát Huyết áp: Đo và ghi nhật ký huyết áp thường xuyên, tuyệt đối không tự ý bỏ thuốc. Tránh dùng thuốc cảm có chất co mạch hoặc thuốc giảm đau khớp nhóm NSAID vì có thể làm tăng huyết áp.
Giữ ấm cơ thể: Luôn giữ ấm các vùng dễ kích hoạt phản xạ co mạch toàn thân như tai, tay, chân khi ra ngoài.

II. Bệnh Lý Hô hấp và Dị ứng

Mùa lạnh miền Bắc có hai giai đoạn với chiến lược phòng bệnh khác nhau:

Giai đoạn	Đặc điểm Thời tiết	Hậu quả Sức khỏe	Chiến lược Phòng bệnh quan trọng
Đầu & Giữa Đông (Tháng 11 - 1)	Lạnh hanh khô (Độ ẩm dưới 40%)	Da, niêm mạc mũi họng bị mất nước, nứt nẻ, hàng rào bảo vệ suy yếu (dễ cảm cúm, viêm họng).	Bảo toàn hàng rào: Dùng máy tạo ẩm (duy trì 45-55%), uống đủ nước ấm, rửa mũi bằng nước muối sinh lý.
Cuối Đông (Tháng 2 - 4)	Nồm ẩm (Độ ẩm trên 85%)	Nấm mốc, mạt bụi sinh sôi, virus tồn tại lâu hơn. Tăng nguy cơ tái phát hen phế quản, COPD, dị ứng.	Giảm tải mầm bệnh: Dùng máy hút ẩm (duy trì 50-60%), mở cửa thông khí 2-3 lần/ngày, sử dụng máy lọc không khí có màng HEPA.

Phân biệt Bệnh hô hấp:

Cảm lạnh: Khởi phát từ từ, hắt hơi, sổ mũi, đau họng nhẹ.
Cúm mùa: Đến đột ngột, sốt cao, đau mỏi toàn thân.
Viêm phổi: Biến chứng nguy hiểm (thường sau vài ngày tưởng đã khỏi cúm) với sốt cao trở lại, ho đờm đặc, khó thở. Người già có thể chỉ biểu hiện mệt lả, lơ mơ.

III. Các Biện pháp Phòng ngừa Chủ động

Tiêm chủng: Là "lá chắn khoa học" giúp giảm rõ rệt tỷ lệ mắc bệnh và biến chứng nặng.
- Vắc-xin cúm: Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm hằng năm.
- Vắc-xin phế cầu: Nên tiêm cho các nhóm nguy cơ cao (trên 65 tuổi, có bệnh mạn tính).
Vệ sinh Cá nhân:
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng (tối thiểu 20 giây) là biện pháp hiệu quả và rẻ tiền nhất.
- Hạn chế tối đa thói quen chạm tay lên vùng T-zone (mắt, mũi, miệng) – cửa ngõ virus xâm nhập.
Lưu ý khi dùng thuốc:
- Thuốc co mạch mũi (Naphazolin, Xylometazolin): Chỉ dùng tối đa 5-7 ngày để tránh "nghẹt mũi hồi ứng".
- Sirô ho kháng histamine thế hệ cũ: Người cao tuổi cần cẩn trọng vì dễ gây buồn ngủ, lú lẫn, tăng nguy cơ té ngã.
- Hen/COPD: Luôn có kế hoạch hành động và giữ bình xịt cắt cơn trong tầm tay.