Thẩm quyền xử vi phạm hành chính của Chủ tịch UBND và Trưởng CA xã

Chủ tịch UBND cấp xã: Thẩm quyền mở rộng trong nhiều lĩnh vực dân sự và hành chính

Theo quy định tại Nghị định 189, Chủ tịch UBND xã/phường/thị trấn được trao quyền xử phạt hành chính với các mức và lĩnh vực cụ thể. Đây là những người có thẩm quyền ban đầu trong hệ thống hành chính địa phương, đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý vi phạm hành chính xảy ra tại cộng đồng dân cư.

Cụ thể, Chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền:

• Phạt cảnh cáo đối với các hành vi vi phạm lần đầu, ít nghiêm trọng.

• Phạt tiền lên tới 50% mức phạt tối đa quy định tại Điều 24 của Luật Xử lý vi phạm hành chính. Trong một số lĩnh vực như:

  • Hôn nhân và gia đình,

  • Bình đẳng giới,

  • Dân số,

  • Hành chính tư pháp,

  • Vệ sinh môi trường,

  • Khiếu nại, tố cáo,

  • Thi đua – khen thưởng...

  Mức tiền phạt tối đa Chủ tịch UBND xã có thể áp dụng là 15 triệu đồng.

• Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn, hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn.

• Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.

• Áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả như buộc khôi phục hiện trạng, buộc tháo dỡ công trình vi phạm, buộc trả lại tài sản, buộc thực hiện biện pháp vệ sinh, tiêu hủy vật phẩm độc hại...

Trưởng Công an cấp xã: Vai trò chủ lực trong xử lý vi phạm an ninh trật tự

Trưởng Công an xã là một chức danh mới được bổ sung nhiều thẩm quyền xử phạt trong các lĩnh vực an ninh trật tự. Nghị định 189/2025/NĐ-CP quy định rõ, Trưởng Công an xã có quyền:

• Phạt cảnh cáo.

• Phạt tiền đến 50% mức tối đa, trong đó có thể lên đến 20 triệu đồng đối với các lĩnh vực như:

  • An ninh trật tự, an toàn xã hội,

  • Giao dịch điện tử, bưu chính,

  • Cản trở hoạt động tố tụng,

  • Thi hành án dân sự,

  • Phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã…

• Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn.

• Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính.

• Áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo Điều 28 của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Đặc biệt, Trưởng Công an xã là người thường xuyên tiếp xúc, tuần tra và tiếp nhận phản ánh từ người dân, nên việc được trao thêm quyền xử phạt sẽ giúp đẩy nhanh quá trình xử lý vi phạm, hạn chế tình trạng chậm trễ do phải chuyển hồ sơ lên cấp huyện.

Chiến sĩ Công an nhân dân: Có thể xử phạt tại chỗ khi đang thi hành công vụ

Một điểm mới đáng chú ý là việc cho phép chiến sĩ công an nhân dân đang thi hành công vụ được xử phạt vi phạm hành chính tại chỗ. Theo đó:

• Có thể phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền đến 10% mức tiền phạt tối đa đối với hành vi vi phạm.

• Được tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm có giá trị không vượt quá 2 lần mức tiền phạt tối đa được phép.

Quy định này giúp công an cơ sở có công cụ pháp lý để xử lý kịp thời các hành vi vi phạm nhỏ nhưng gây ảnh hưởng đến trật tự xã hội như tụ tập đông người, gây tiếng ồn, không đội mũ bảo hiểm, đổ rác không đúng nơi quy định...

Thẩm quyền của cấp cao hơn: Đảm bảo tính bao quát và xử lý các vụ việc lớn

Bên cạnh cấp xã, nghị định cũng quy định rõ thẩm quyền xử phạt của các chức danh ở cấp tỉnh, sở và bộ ngành trung ương:

• Chủ tịch UBND tỉnh/thành phố: có quyền xử phạt đến mức tối đa theo quy định từng lĩnh vực.

• Giám đốc sở: được xử phạt tới 80% mức tối đa của lĩnh vực chuyên môn.

• Giám đốc Công an tỉnh: có thẩm quyền xử phạt mức tối đa, áp dụng hình thức trục xuất, tịch thu, đình chỉ hoạt động…

• Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự và Cục trưởng Cục Quản lý thi hành án dân sự (Bộ Tư pháp): được xử phạt trong phạm vi lĩnh vực thi hành án, bao gồm phạt cảnh cáo, phạt tiền, tịch thu, đình chỉ hoạt động, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả...

Tác động thực tiễn và kỳ vọng

Việc ban hành Nghị định 189/2025/NĐ-CP là bước đi quan trọng trong việc phân cấp mạnh mẽ thẩm quyền xử phạt xuống cấp cơ sở, từ đó:

• Tăng tính chủ động, linh hoạt trong xử lý vi phạm hành chính.

• Giảm tải cho cơ quan cấp huyện, tỉnh trong các vi phạm nhỏ, thường xuyên.

• Nâng cao hiệu quả công tác quản lý nhà nước tại địa phương.

• Tạo điều kiện cho người dân giám sát việc xử phạt công khai, minh bạch và đúng pháp luật.

Tuy nhiên, để triển khai hiệu quả nghị định này, cần có đào tạo, tập huấn chuyên sâu cho các cán bộ cấp xã, nhất là về nghiệp vụ xử phạt, quy trình xử lý, kỹ năng lập biên bản, ra quyết định xử phạt và bảo đảm quyền lợi của người dân