Trí tuệ nhân tạo: Động lực tăng trưởng kinh tế và bảo đảm an ninh quốc gia

Hội thảo quy tụ nhiều lãnh đạo cấp cao, nhà hoạch định chính sách, học giả và đại diện cộng đồng doanh nghiệp. Chủ trì thảo luận gồm GS.TS Nguyễn Xuân Thắng – Ủy viên Bộ Chính trị, Thượng tướng Lương Tam Quang – Bộ trưởng Bộ Công an, ông Nguyễn Mạnh Hùng – Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, và Thượng tướng Lê Huy Vịnh – Thứ trưởng Bộ Quốc phòng.

Các ý kiến tại hội thảo nhấn mạnh: trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, AI là công nghệ lõi có khả năng tái định hình trật tự toàn cầu. AI mở ra tiềm năng to lớn trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tối ưu hóa sản xuất, nâng cao chất lượng y tế, hiện đại hóa giáo dục và cải thiện quản trị xã hội. Với các quốc gia, AI không chỉ là động lực đổi mới mà còn là nguồn lực chiến lược quyết định năng lực cạnh tranh trong kỷ nguyên số.

Tuy nhiên, AI cũng mang theo những rủi ro chưa từng có: bài toán đạo đức, tội phạm mạng, vi phạm dữ liệu cá nhân, lan truyền thông tin sai lệch và cả các thách thức đối với quốc phòng, an ninh. Nhiều cường quốc đang chạy đua xây dựng khung chính sách nhằm tận dụng lợi ích đồng thời giảm thiểu rủi ro từ AI.

Đối với Việt Nam, Đảng đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là những trụ cột quan trọng để phát triển bền vững. Nghị quyết 57 coi AI là một trong các đột phá then chốt giúp Việt Nam thoát khỏi “bẫy thu nhập trung bình” và thực hiện mục tiêu phát triển quốc gia đến năm 2045. Dự báo, nếu ứng dụng rộng rãi, AI có thể đóng góp tới 80 tỉ USD, tương đương 12% GDP vào năm 2030.

Về thể chế, nền tảng pháp lý cho AI đang dần hình thành với Luật Công nghiệp công nghệ số 2025, Chiến lược quốc gia về AI và chiến lược phát triển bán dẫn. Việt Nam hiện có hàng trăm doanh nghiệp khởi nghiệp về AI, đứng thứ hai trong khu vực Đông Nam Á; 3/4 doanh nghiệp trong nước đã ứng dụng AI vào hoạt động.

Dù vậy, thách thức vẫn còn lớn. Các chuyên gia tại hội thảo kêu gọi xây dựng chính sách toàn diện, cân bằng giữa đổi mới và kiểm soát, giữa hội nhập và chủ quyền, giữa cơ hội và rủi ro. Cần chú trọng hoàn thiện khung pháp lý, phát triển hạ tầng, nguồn nhân lực và tầm nhìn AI lấy con người làm trung tâm.

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng khẳng định AI đang tác động mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực như y tế thông minh, giao thông tự động, tài chính số, quản lý đô thị và quốc phòng. AI có “sức mạnh gần như vô hạn” nhưng đi kèm là rủi ro khó lường, đặc biệt là nguy cơ mất kiểm soát với hệ thống tự học và tác động xã hội khi lao động bị thay thế.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh AI giờ đây không chỉ là công cụ mà là một dạng “hạ tầng quốc gia”, tương tự như điện, viễn thông hay Internet. Việt Nam phải xây dựng nền tảng AI riêng để bảo đảm chủ quyền và năng lực cạnh tranh. Ông khẳng định AI cần đóng vai trò hỗ trợ con người, bổ trợ cho quyết định, giá trị và trách nhiệm chứ không thay thế.

Kết luận hội thảo, Thượng tướng Lê Huy Vịnh nêu ra một số định hướng lớn:

• Xây dựng chiến lược phát triển AI tầm nhìn dài hạn.

• Hoàn thiện khung pháp lý và đạo đức cho quản trị AI.

• Khuyến khích đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp, đặc biệt khu vực tư nhân.

• Đẩy mạnh tự chủ công nghệ về AI.

• Xây dựng hệ sinh thái AI an toàn, bền vững và lấy con người làm trung tâm.

• Bảo đảm AI gắn chặt với trách nhiệm xã hội và chuẩn mực đạo đức.

Hội thảo khẳng định: với quyết tâm chính trị, đổi mới sáng tạo và hợp tác đa ngành, Việt Nam có thể phát triển hệ sinh thái AI mạnh mẽ, vừa thúc đẩy tăng trưởng, vừa bảo đảm an ninh quốc gia – để AI phục vụ nhân dân và góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững.