Ly hôn sau hai tháng cưới: Tòa yêu cầu hoàn tiền sinh lễ

Sính lễ và quà cưới là tài sản chung nếu không có bằng chứng rõ ràng

Luật sư Lê Văn Phiến (Đoàn Luật sư TP.HCM) nhận định: Theo phong tục truyền thống của người Việt, khi tổ chức lễ cưới, gia đình hai bên thường tặng vàng, tiền hoặc tài sản giá trị khác cho đôi vợ chồng trẻ với mục đích hỗ trợ họ bắt đầu cuộc sống mới. Những khoản tặng cho này, nếu không có bằng chứng rõ ràng cho thấy là tài sản riêng (ví dụ văn bản xác nhận chỉ tặng cho một bên), thì mặc nhiên được xác định là tài sản chung của vợ chồng theo quy định tại Điều 33 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014.

Trường hợp của chị M.T., nếu số vàng và tiền cưới được cha mẹ hai bên trao tặng chung, không kèm theo lời xác nhận là cho riêng vợ hoặc chồng, thì mặc nhiên đó là tài sản chung. Do vậy, dù đã sử dụng hay chi tiêu số tài sản này thì vẫn phải chia đôi khi ly hôn, trừ khi chị chứng minh được một trong các yếu tố sau:

• Đó là tài sản được tặng cho riêng mình;

• Việc chi tiêu tài sản chung là có sự thỏa thuận của hai vợ chồng;

• Việc sử dụng tài sản là nhằm phục vụ cho các mục đích thiết yếu của gia đình.

Tiêu xài tài sản không có sự đồng thuận: Phải chịu trách nhiệm

Chị M.T. chia sẻ rằng mình đã bán và tiêu hết số vàng được tặng, nhưng không nêu rõ khoản tiền đó được sử dụng vào mục đích gì và có sự đồng thuận từ chồng hay không. Theo quy định tại Khoản 1, Điều 13 Nghị định 126/2014/NĐ-CP, nếu vợ hoặc chồng tự ý định đoạt tài sản chung mà không có sự đồng ý của bên kia và không chứng minh được việc sử dụng là “phục vụ mục đích thiết yếu của gia đình” thì sẽ không được pháp luật công nhận. Trong trường hợp đó, người sử dụng tài sản phải chịu trách nhiệm hoàn lại phần tài sản thuộc quyền lợi của người còn lại.

Vì chị M.T. không chứng minh được việc sử dụng tài sản phục vụ cho nhu cầu thiết yếu hay có sự đồng thuận từ chồng, nên tòa án có cơ sở để buộc chị hoàn trả một nửa tài sản chung đã tiêu hết – tức là phần mà người chồng có quyền sở hữu.

Tiền "tiền nát" có buộc phải hoàn lại không?

Chị M.T. cũng đề cập đến khoản “tiền nát” – đây là cách gọi dân gian cho số tiền hoặc quà tặng mà gia đình nhà trai đưa cho nhà gái trong lễ ăn hỏi hoặc lễ cưới. Tuy nhiên, nếu không có chứng cứ cụ thể về mục đích và thỏa thuận về khoản tiền này (ví dụ như tiền thách cưới, hay khoản cho mượn), thì rất khó để xác định là có phải hoàn trả hay không. Do chị M.T. không cung cấp đủ thông tin chi tiết về khoản tiền nêu trên, nên chưa thể kết luận rõ liệu việc tòa án yêu cầu hoàn lại phần này có hợp lý hay không.

Phán quyết có cơ sở pháp lý

Từ góc độ pháp lý, việc tòa tuyên chị M.T. phải trả lại một nửa số tài sản được cha mẹ hai bên cho vào thời điểm kết hôn là phù hợp với các quy định hiện hành, khi không có bằng chứng cho thấy tài sản đó là tài sản riêng và cũng không chứng minh được việc chi tiêu có sự đồng thuận hoặc vì mục đích thiết yếu. Đây là bài học quan trọng về việc cần cẩn trọng trong việc quản lý, sử dụng tài sản chung của vợ chồng, đặc biệt là trong giai đoạn đầu hôn nhân.

Nếu muốn bảo vệ quyền lợi của mình trong các trường hợp tương tự, vợ chồng nên có thỏa thuận rõ ràng về tài sản riêng, tài sản chung trước và sau khi kết hôn, và lưu giữ các hóa đơn, chứng từ liên quan đến việc sử dụng tài sản.