Không chuyển khoản sẽ không được khấu trừ thuế giá trị gia tăng?

Bắt buộc chuyển khoản nếu muốn khấu trừ thuế GTGT

Theo luật mới, để doanh nghiệp được khấu trừ thuế GTGT đối với hàng hóa, dịch vụ đầu vào, cần đáp ứng hai điều kiện: có hóa đơn giá trị gia tăng hợp lệ, và có chứng từ thanh toán không dùng tiền mặt. Đây là điểm khác biệt rõ rệt so với quy định cũ – vốn chỉ yêu cầu thanh toán qua ngân hàng với giao dịch từ 20 triệu đồng trở lên.

Cụ thể, Dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành luật GTGT (do Bộ Tài chính soạn thảo) yêu cầu mọi giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên (đã gồm thuế) phải có chứng từ thanh toán điện tử như chuyển khoản ngân hàng, ví điện tử, séc, lệnh chi, thẻ ngân hàng… Mức sàn này áp dụng cho cả hàng hóa trong nước và hàng nhập khẩu, nhằm tăng cường minh bạch và hạn chế giao dịch tiền mặt.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cảnh báo rằng quy định này chỉ có thể được áp dụng sau khi Nghị định chi tiết chính thức được ban hành. Nếu Dự thảo chưa được thông qua, mức thanh toán tối thiểu để không dùng tiền mặt vẫn là 20 triệu đồng như hiện nay.

Doanh nghiệp vừa và nhỏ gặp khó

Dù mục tiêu của quy định là thúc đẩy thanh toán không tiền mặt, nhiều doanh nghiệp và hiệp hội lại lo ngại về khả năng tuân thủ, nhất là với các doanh nghiệp nhỏ, đơn vị hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, xây dựng, thương mại truyền thống hoặc chi phí phúc lợi nội bộ.

Theo đại diện Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), trong thực tế, nhiều doanh nghiệp hỗ trợ người lao động bằng các khoản phụ cấp, tiền công tác, tiền thưởng… thường được chi trả trực tiếp bằng tiền mặt. Nếu yêu cầu tất cả khoản thanh toán từ 5 triệu đồng đều phải chuyển khoản, điều này sẽ tạo ra rào cản thủ tục hành chính và gia tăng chi phí vận hành cho các doanh nghiệp.

Nhiều doanh nghiệp còn dẫn chứng các tình huống phổ biến như: người lao động ứng tiền mặt trước để thanh toán, sau đó mới cung cấp hóa đơn cho công ty quyết toán. Nếu bắt buộc chuyển khoản từ đầu, nhiều hoạt động sẽ bị gián đoạn.

Vì sao Bộ Tài chính vẫn kiên định?

Theo Bộ Tài chính, việc giảm ngưỡng giao dịch phải thanh toán không tiền mặt xuống còn 5 triệu đồng phù hợp với chủ trương đẩy mạnh thanh toán điện tử theo Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt của Chính phủ. Đồng thời, đây là một bước tiến để cơ quan thuế dễ kiểm soát dòng tiền, chống thất thu thuế và nâng cao tính minh bạch trong hoạt động kinh doanh.

TS Đinh Thế Hiển – Viện trưởng Viện Nghiên cứu Tin học và Kinh tế Ứng dụng – cho rằng, hiện nay, nền tảng công nghệ đã đủ mạnh để thực hiện thanh toán điện tử một cách phổ biến, kể cả tại vùng sâu, vùng xa. "Ngay cả tiểu thương cũng có tài khoản ngân hàng hoặc ví điện tử. Đối với doanh nghiệp, đây là điều kiện cần thiết để chuẩn hóa hệ thống kế toán và tránh rủi ro pháp lý", ông Hiển nói.

Tương tự, TS Huỳnh Thanh Điền (Trường Đại học Nguyễn Tất Thành) nhấn mạnh rằng, về lâu dài, nên quy định toàn bộ giao dịch trong doanh nghiệp – dù nhỏ hay lớn – đều phải thực hiện qua chuyển khoản. Điều này sẽ giúp dòng tiền luân chuyển rõ ràng hơn, đồng thời cắt giảm chi phí liên quan đến việc sử dụng tiền mặt.

Nhiều chính sách thuế khác cũng đồng loạt có hiệu lực

Bắt đầu từ ngày 1.7.2025, nhiều quy định thuế mới cũng chính thức được áp dụng. Đáng chú ý nhất là việc sử dụng số định danh cá nhân thay cho mã số thuế đối với công dân Việt Nam. Số định danh cá nhân này sẽ được dùng xuyên suốt cho mọi nghĩa vụ thuế của cá nhân, hộ kinh doanh và cá nhân kinh doanh, thay thế mã số thuế cũ đã được cấp trước đây.

Ngoài ra, các nền tảng thương mại điện tử – bao gồm cả doanh nghiệp trong và ngoài nước – sẽ có trách nhiệm khấu trừ và nộp thuế thay cho các hộ kinh doanh, cá nhân bán hàng qua nền tảng. Đây là động thái nhằm quản lý chặt chẽ hơn hoạt động kinh doanh trực tuyến đang phát triển mạnh.

Minh bạch hơn, nhưng cần linh hoạt

Việc siết chặt điều kiện khấu trừ thuế GTGT bằng yêu cầu thanh toán không dùng tiền mặt đối với giao dịch từ 5 triệu đồng trở lên cho thấy quyết tâm của Nhà nước trong việc hiện đại hóa quản lý thuế, hạn chế gian lận, và thúc đẩy nền kinh tế số. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả, quy định này cần có lộ trình phù hợp, đồng thời xem xét miễn trừ cho các trường hợp đặc thù, tránh gây khó khăn không đáng có cho doanh nghiệp nhỏ và người lao động.

Trong thời gian tới, doanh nghiệp cần chủ động rà soát lại quy trình thanh toán, cập nhật phần mềm kế toán, và chuẩn bị sẵn sàng về mặt pháp lý để thích ứng với những thay đổi quan trọng trong chính sách thuế này.