Thuế tiêu thụ đặc biệt với rượu, bia sẽ tăng dần lên 90% vào năm 2031

Thuế tiêu thụ đặc biệt tăng mạnh, mở rộng đối tượng chịu thuế

Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (TĐĐB) mới sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1-1-2026, với mục tiêu hoàn thiện chính sách thuế nhằm kiểm soát tiêu dùng hàng hóa có hại cho sức khỏe, bảo vệ môi trường và tăng nguồn thu cho ngân sách, đồng thời tuân thủ các cam kết quốc tế.

Những điểm nổi bật của luật mới gồm:

• Mở rộng đối tượng chịu thuế: Bổ sung nước giải khát có đường với hàm lượng đường trên 5g/100ml vào diện chịu thuế TĐĐB.

• Điều chỉnh phạm vi đánh thuế: Thay đổi mức công suất của máy điều hòa nhiệt độ nằm trong diện chịu thuế, từ 24.000 đến 90.000 BTU.

• Cập nhật cách mô tả và phân loại hàng hóa: Bao gồm các mặt hàng như thuốc lá, rượu, bia, ô tô, tàu bay,... theo hướng chi tiết và sát thực tế hơn.

Một điểm đặc biệt của luật lần này là quy định lộ trình tăng thuế suất theo từng năm, áp dụng từ năm 2027 đến năm 2031, cụ thể:

• Thuốc lá, xì gà, thuốc lá sợi: Giữ nguyên mức thuế suất 75%, đồng thời bổ sung mức thuế tuyệt đối và điều chỉnh tăng dần theo lộ trình cụ thể.

• Rượu, bia: Tăng 5% mỗi năm, đến năm 2031 sẽ đạt mức 90% – một mức thuế rất cao so với hiện nay.

• Nước ngọt có đường: Bắt đầu áp dụng thuế suất 8% từ năm 2027 và tăng lên 10% vào năm 2028.

• Xe bán tải, xe VAN: Mức thuế tăng dần 3% mỗi năm trong 3 năm liên tiếp từ năm 2027.

Thuế thu nhập doanh nghiệp: Nhiều ưu đãi mới cho doanh nghiệp nhỏ và công nghệ cao

Luật Thuế Thu nhập doanh nghiệp sửa đổi sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2025, với nhiều quy định mới mang tính khuyến khích, hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời siết chặt quản lý với các doanh nghiệp xuyên biên giới hoạt động trên nền tảng số.

Một số điểm đáng chú ý:

• Bổ sung đối tượng nộp thuế: Doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa, dịch vụ thông qua nền tảng số tại Việt Nam nay cũng sẽ phải kê khai và nộp thuế.

• Làm rõ thu nhập chịu thuế và miễn thuế: Bao gồm cả thu nhập từ chuyển nhượng tín chỉ các-bon, trái phiếu xanh, trợ cấp nghiên cứu khoa học, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

• Ưu đãi theo doanh thu:

  • Doanh nghiệp có doanh thu không quá 3 tỉ đồng/năm: Thuế suất 15%.

  • Doanh nghiệp có doanh thu từ trên 3 tỉ đến 50 tỉ đồng/năm: Thuế suất 17%.

Ngoài ra, luật cũng:

• Bổ sung ưu đãi thuế đối với các ngành công nghệ trọng điểm như chip bán dẫn, dữ liệu lớn, an toàn thông tin, ô tô điện, sản phẩm công nghiệp nền tảng...

• Tăng mức trích Quỹ phát triển khoa học công nghệ từ 10% lên 20% lợi nhuận.

• Loại trừ ưu đãi đối với các ngành kinh doanh không phù hợp định hướng phát triển bền vững.

Ngân sách Nhà nước: Tăng quyền tự chủ cho địa phương, điều chỉnh linh hoạt hơn

Luật Ngân sách Nhà nước sửa đổi được thiết kế nhằm phục vụ giai đoạn phát triển 2026–2030, khắc phục những hạn chế trong việc phân bổ ngân sách hiện nay, đồng thời tăng tính chủ động cho chính quyền địa phương.

Một số nội dung quan trọng:

• Tăng mức dự phòng ngân sách lên 5%, quy định rõ phạm vi và điều kiện chi từ nguồn dự phòng quốc gia.

• Cho phép tạm ứng quỹ dự trữ tài chính để đẩy nhanh tiến độ các chương trình trọng điểm quốc gia, đồng thời quy định rõ thời hạn hoàn trả.

• Phân định rõ các khoản thu:

  • Thu ngân sách trung ương hưởng 100%.

  • Thu ngân sách địa phương hưởng 100%.

  • Các khoản thu chia sẻ tỷ lệ phần trăm, gồm: thuế GTGT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, tiền sử dụng đất, tiền thuê đất...

Hội đồng nhân dân cấp tỉnh được trao quyền:

• Quyết định tỷ lệ phân chia thu – chi giữa ngân sách cấp tỉnh và ngân sách cấp xã.

• Ban hành một số khoản phí và lệ phí không nằm trong danh mục thống nhất toàn quốc.

Luật cũng bỏ quy định giới hạn tổng mức hỗ trợ vốn đầu tư phát triển hằng năm từ ngân sách trung ương cho địa phương (từng bị giới hạn tối đa 30% tổng chi đầu tư xây dựng cơ bản), nhằm tăng tính linh hoạt và phù hợp với tình hình phát triển thực tế tại từng vùng miền.

Ba đạo luật mới trong lĩnh vực tài chính – gồm Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp và Luật Ngân sách Nhà nước – là những bước điều chỉnh lớn nhằm thích ứng với bối cảnh kinh tế – xã hội mới. Việc tăng thuế đối với rượu, bia, thuốc lá, nước ngọt có đường không chỉ nhằm tăng thu ngân sách mà còn góp phần định hướng tiêu dùng lành mạnh. Trong khi đó, các chính sách thuế thu nhập và ngân sách mang tính khuyến khích đổi mới, phát triển công nghệ, và tăng quyền tự chủ cho địa phương.