TP.HCM công bố danh sách 112 dự án được miễn giấy phép xây dựng: Tạo thuận lợi nhưng vẫn phải tuân thủ chặt quy định pháp luật

Danh mục miễn giấy phép được xác lập theo quy định pháp luật hiện hành

Theo thông báo, các dự án trong danh mục miễn giấy phép xây dựng đợt này đều thuộc phạm vi địa giới hành chính TP.HCM trước ngày 1.7.2025 và đã đáp ứng đầy đủ các điều kiện theo quy định của pháp luật về xây dựng qua các thời kỳ. Việc miễn giấy phép không có nghĩa là được xây dựng tùy tiện mà phải tuân thủ nghiêm các quy định liên quan đến quy hoạch, thiết kế, an toàn xây dựng và nghĩa vụ pháp lý.

Cụ thể, các dự án được miễn giấy phép xây dựng là các công trình nhà ở riêng lẻ hoặc công trình thuộc các khu quy hoạch chi tiết 1/500 hoặc có phương án tổng mặt bằng và thiết kế kiến trúc đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt hoặc chấp thuận.

Công khai minh bạch và tăng cường hậu kiểm

Ngay sau khi công bố danh mục các dự án, Sở Xây dựng yêu cầu UBND các phường, xã (theo ranh giới trước ngày 1.7) thực hiện việc niêm yết công khai danh sách các dự án được miễn giấy phép tại trụ sở hành chính. Điều này nhằm đảm bảo người dân, tổ chức, chủ đầu tư có thể tiếp cận thông tin một cách minh bạch, hạn chế tiêu cực phát sinh trong quá trình xây dựng.

Bên cạnh đó, Sở Xây dựng sẽ tổ chức kiểm tra thực tế và hướng dẫn UBND cấp xã trong quá trình tiếp nhận, xử lý các vấn đề phát sinh. Đặc biệt, các địa phương phải đảm bảo hướng dẫn người dân tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định của pháp luật về khởi công xây dựng cũng như các quy định kỹ thuật, quy hoạch.

Điều kiện bắt buộc khi xây dựng dù được miễn giấy phép

Các cá nhân, tổ chức có công trình thuộc danh mục miễn giấy phép xây dựng vẫn bắt buộc phải đáp ứng nhiều điều kiện pháp lý quan trọng, bao gồm:

1. Có giấy tờ hợp pháp về quyền sử dụng đất, trong đó đất phải có mục đích sử dụng là đất ở.

2. Có hồ sơ thiết kế phù hợp với quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, hoặc quy hoạch tổng mặt bằng tỷ lệ 1/500 kèm phương án kiến trúc đã được phê duyệt.

3. Đảm bảo tuân thủ các chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc cụ thể về mật độ xây dựng, chiều cao, khoảng lùi, hệ số sử dụng đất và hạ tầng kỹ thuật – xã hội theo quy định.

4. Nếu tài sản (đất hoặc công trình) đang bị thế chấp, thì phải có văn bản đồng ý bằng văn bản của ngân hàng hoặc tổ chức tín dụng đang giữ tài sản thế chấp, đồng thời gửi kèm theo hồ sơ xây dựng.

5. Gửi thông báo thời điểm khởi công xây dựng kèm bản sao chứng thực hồ sơ thiết kế, giấy tờ hợp pháp về đất đai cho UBND cấp xã nơi xây dựng ít nhất 03 ngày làm việc trước ngày khởi công. Việc gửi thông báo này là bắt buộc để cơ quan quản lý địa phương có cơ sở giám sát, kiểm tra, ngăn ngừa vi phạm.

6. Không được tiến hành xây dựng nếu:

   • Khu đất đang có tranh chấp (đã được cơ quan có thẩm quyền thụ lý hoặc giải quyết);

   • Có quyết định tạm đình chỉ, ngăn chặn, cưỡng chế hoặc yêu cầu giữ nguyên hiện trạng của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền.

Rà soát quyền sở hữu công trình và cấp giấy chứng nhận

Sở Nông nghiệp và Môi trường TP.HCM sẽ chủ trì, phối hợp với Văn phòng Đăng ký đất đai để hướng dẫn UBND các phường - xã triển khai cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình cho các nhà ở riêng lẻ thuộc danh mục miễn giấy phép xây dựng. Đây là điểm mới rất đáng chú ý, bởi trước đây nhiều trường hợp nhà ở hợp pháp nhưng không xin phép xây dựng đã không được cấp “sổ hồng” riêng cho công trình.

Việc xác lập quyền sở hữu công trình sẽ dựa trên căn cứ:

• Có giấy tờ hợp lệ về quyền sử dụng đất;

• Có hồ sơ thiết kế, xây dựng phù hợp quy hoạch được duyệt;

• Có thông báo khởi công đúng quy trình và không vi phạm quy định tại thời điểm xây dựng.

Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan liên ngành

Việc miễn giấy phép xây dựng là một bước tiến đáng kể trong cải cách thủ tục hành chính, song cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về năng lực quản lý nhà nước. Theo đó, các cơ quan như Sở Xây dựng, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND cấp xã, Văn phòng đăng ký đất đai cần phối hợp chặt chẽ, đảm bảo thống nhất từ cấp hướng dẫn đến cấp tiếp nhận và xử lý hồ sơ.

Cũng trong giai đoạn tới, Sở Xây dựng sẽ tiếp tục rà soát và mở rộng danh sách các dự án đủ điều kiện miễn giấy phép xây dựng, đặc biệt tại các khu vực mới sáp nhập hoặc điều chỉnh địa giới hành chính.

Việc TP.HCM công bố danh sách 112 dự án được miễn giấy phép xây dựng là tín hiệu tích cực cho công tác cải cách hành chính trong lĩnh vực xây dựng.

Tuy nhiên, miễn không có nghĩa là buông lỏng – các công trình được miễn vẫn phải tuân thủ đầy đủ các điều kiện pháp lý, quy hoạch, kỹ thuật. Chính quyền thành phố đặt mục tiêu vừa tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp, vừa siết chặt quản lý để ngăn ngừa sai phạm, đảm bảo phát triển đô thị bền vững, minh bạch và hiệu quả. Trong thời gian tới, TP.HCM sẽ tiếp tục mở rộng danh sách miễn phép, đồng thời nâng cao năng lực giám sát, hậu kiểm để đảm bảo mọi công trình được xây dựng đúng quy định và góp phần cải thiện chất lượng hạ tầng đô thị.