Cải cách thuế với hộ kinh doanh: Cần linh hoạt để hài hòa lợi ích

Bỏ thuế khoán: Bước đi văn minh nhưng không dễ dàng

Theo Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị, đến năm 2026, hình thức thuế khoán sẽ chấm dứt, thay bằng phương pháp kê khai và hóa đơn điện tử. Mục tiêu là đảm bảo công bằng giữa các thành phần kinh tế và chống thất thu thuế. Tuy nhiên, sự thay đổi này khiến nhiều hộ kinh doanh nhỏ lo lắng, đặc biệt là những người lớn tuổi hoặc thiếu kiến thức công nghệ.

Ví dụ, bà Thu Ba (65 tuổi, tiểu thương chợ Tân Bình) băn khoăn khi nghe nói sắp phải sử dụng máy tính tiền, hóa đơn điện tử. “Chúng tôi không trốn thuế, nhưng nếu thủ tục quá rắc rối thì không biết phải làm sao”, bà nói.

 

Cần “menu thuế” linh hoạt

Thay vì áp dụng đồng loạt một phương pháp kê khai, các chuyên gia đề xuất cần xây dựng nhiều lựa chọn cho hộ kinh doanh, phù hợp với quy mô và khả năng thực tế. Việc này sẽ giúp các hộ dần thích nghi mà không bị sốc khi chuyển đổi.

Ông Đ.T.V – một hộ kinh doanh thời trang lớn – cho rằng không nên ép các hộ lên doanh nghiệp nếu họ chưa đủ tiềm lực. Thay vào đó, nên hình thành một “khu vực kinh tế riêng” dành cho hộ kinh doanh, doanh nghiệp siêu nhỏ, vừa đảm bảo nghĩa vụ thuế, vừa khuyến khích phát triển.

Phân loại hộ kinh doanh thành 4 nhóm

Từ năm 2026, ngành thuế sẽ chia hộ kinh doanh thành 4 nhóm theo doanh thu:

• Nhóm 1: Dưới 200 triệu đồng/năm – không phải nộp thuế

• Nhóm 2: Từ 200 triệu – dưới 1 tỷ đồng/năm – khuyến khích dùng hóa đơn điện tử, ghi chép đơn giản

• Nhóm 3: Doanh thu 1 – 3 tỷ đồng (sản xuất, xây dựng) hoặc 1 – 10 tỷ (dịch vụ, thương mại) – kê khai đơn giản, bắt buộc dùng hóa đơn điện tử

• Nhóm 4: Trên 10 tỷ – thực hiện đầy đủ chế độ kế toán như doanh nghiệp theo Thông tư 88

Các nhóm này sẽ có lộ trình và phương pháp quản lý khác nhau, phù hợp với quy mô và lĩnh vực hoạt động.

Giải pháp hỗ trợ hộ kinh doanh siêu nhỏ

Để quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, các chuyên gia kiến nghị:

1. Hướng dẫn “cầm tay chỉ việc” giúp hộ kinh doanh làm quen với kê khai, hóa đơn điện tử

2. Cung cấp miễn phí phần mềm kế toán, nền tảng số dùng chung

3. Hỗ trợ tư vấn pháp lý miễn phí trong giai đoạn đầu

4. Sửa đổi các quy định thuế – kế toán theo hướng đơn giản hóa, không gây áp lực nhân sự

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc cũng gợi ý vẫn nên duy trì thuế khoán với hộ có doanh thu dưới 1 tỷ đồng, vì nhóm này thường không có hóa đơn đầu vào nên sẽ bị thiệt thòi nếu buộc phải kê khai thuế theo cách mới.

Tăng ngưỡng miễn thuế, điều chỉnh thuế suất

Cục Thuế cũng đang đề xuất:

• Tăng ngưỡng miễn thuế VAT và thuế TNCN lên 400 triệu đồng/năm

• Điều chỉnh tỷ lệ % thuế TNCN theo từng mức doanh thu, giúp người nộp thuế nhỏ không bị gánh nặng quá lớn

Việc cải cách thuế theo hướng xóa bỏ thuế khoán là cần thiết và đúng đắn, nhưng cần được thực hiện một cách linh hoạt, có lộ trình và hỗ trợ cụ thể. Điều quan trọng là đảm bảo sự công bằng, thuận lợi cho hộ kinh doanh, đồng thời giúp Nhà nước quản lý hiệu quả và không thất thu ngân sách.